Thủ Tục Ly Hôn 2025 Cần Những Giấy Tờ Gì? Hướng Dẫn Chi Tiết

Ly hôn là một sự lựa chọn cuối cùng trong cuộc sống hôn nhân mà không ai mong muốn phải đối mặt. Tuy nhiên, đây lại là tình huống xảy ra khá phổ biến hiện nay. Trước khi đưa ra quyết định này, các cặp vợ chồng cần tìm hiểu kỹ các vấn đề pháp lý liên quan đến thủ tục ly hôn, bởi quá trình này đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ càng về mặt hồ sơ, giấy tờ cũng như tuân thủ đúng quy trình theo quy định pháp luật.

Thủ tục ly hôn là gì?

Thủ tục ly hôn là một trình tự pháp lý bắt buộc, nhằm hợp thức hóa việc chấm dứt mối quan hệ hôn nhân giữa hai vợ chồng, tức là quá trình ly hôn theo quyết định có hiệu lực pháp luật từ Tòa án. Theo quy định hiện hành, ly hôn là việc kết thúc mối quan hệ vợ chồng trên phương diện pháp lý khi cuộc sống hôn nhân không thể tiếp tục và thủ tục ly hôn là con đường duy nhất để sự chấm dứt đó được pháp luật thừa nhận.

Quá trình này bao gồm các bước hành chính hoặc tố tụng, được tiến hành tại cơ quan có thẩm quyền thông thường là Tòa án nhằm giải quyết rõ ràng các vấn đề liên quan như phân chia quyền và nghĩa vụ, người trực tiếp nuôi con, chia tài sản, đồng thời bảo đảm quyền lợi hợp pháp và chính đáng của các bên liên quan.

Ai có quyền yêu cầu ly hôn?

Căn cứ theo Điều 51 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, những chủ thể sau đây được phép đề nghị Tòa án giải quyết ly hôn:

• Vợ, chồng hoặc cả hai người đều có quyền nộp đơn ly hôn

• Trong một số trường hợp đặc biệt, cha, mẹ hoặc người thân thích khác cũng có thể yêu cầu ly hôn thay cho một bên, nếu người đó mắc bệnh tâm thần hoặc các chứng bệnh khiến họ mất khả năng nhận thức và làm chủ hành vi, đồng thời bị vợ hoặc chồng bạo hành đến mức ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng hoặc tinh thần.

Một điểm quan trọng cần lưu ý là người chồng không được quyền đơn phương ly hôn nếu người vợ đang mang thai, trong thời gian sinh con hoặc đang chăm sóc con dưới 12 tháng tuổi. Tuy nhiên, trong các giai đoạn trên, người vợ vẫn được phép yêu cầu ly hôn nếu thấy cần thiết.

Các điều kiện được chấp nhận yêu cầu ly hôn

Theo quy định hiện hành, thủ tục ly hôn được chia thành hai dạng chính là ly hôn theo thuận tình và ly hôn theo yêu cầu của một bên (đơn phương). Mỗi hình thức sẽ có những điều kiện pháp lý riêng biệt:

Điều kiện áp dụng với ly hôn thuận tình

• Cả hai vợ chồng phải đồng thuận, tự nguyện chấm dứt quan hệ hôn nhân.

• Hai bên đã đạt được sự thống nhất về phân chia tài sản, quyền chăm sóc con cái, cũng như nghĩa vụ cấp dưỡng sau khi ly hôn.

Điều kiện đối với ly hôn đơn phương

• Một trong hai người có hành vi bạo lực gia đình.

• Khi một bên vi phạm nghiêm trọng quyền và nghĩa vụ vợ chồng, dẫn đến tình trạng hôn nhân trầm trọng, đời sống chung không thể tiếp tục.

• Một bên bị Tòa án tuyên bố mất tích.

• Trường hợp một người bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác và là nạn nhân của hành vi bạo lực gia đình do người còn lại gây ra.

Hồ sơ và giấy tờ cần thiết làm thủ tục ly hôn

Dù là ly hôn thuận tình hay đơn phương thì các loại giấy tờ trong hồ sơ yêu cầu nhìn chung không có nhiều điểm khác biệt. Việt Long đã tổng hợp đầy đủ danh mục cần thiết, giúp bạn dễ dàng theo dõi và chuẩn bị hồ sơ một cách chính xác, tiết kiệm thời gian.

Hồ sơ cần thiết trong trường hợp thuận tình ly hôn

Khi cả hai vợ chồng cùng đồng ý chấm dứt quan hệ hôn nhân một cách tự nguyện, cần chuẩn bị đầy đủ các loại giấy tờ sau để thực hiện thủ tục ly hôn theo diện thuận tình:

• Đơn thuận tình ly hôn.

• Bản chính Giấy chứng nhận kết hôn, giấy này phải còn nguyên vẹn, không rách, không bị tẩy xóa.

• Một bản sao có công chứng của CMND hoặc hộ chiếu của cả vợ và chồng.

• Nếu đã có con chung, cần nộp bản sao có chứng thực của Giấy khai sinh.

• Các tài liệu, chứng từ có liên quan để chứng minh tài sản chung như: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và các tài sản gắn liền với đất, giấy đăng ký xe… (bản sao có công chứng).

• Các loại giấy tờ khác có liên quan theo quy định pháp luật hiện hành.

Toàn bộ hồ sơ thủ tục ly hôn thuận tình cần tuân theo quy định tại Điều 55 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.

Trường hợp đơn phương ly hôn

Khi một trong hai bên vợ hoặc chồng mong muốn đơn phương chấm dứt quan hệ hôn nhân, người đó cần chuẩn bị đầy đủ bộ hồ sơ gồm các giấy tờ sau:

• Đơn xin ly hôn đơn phương theo mẫu 

• Bản gốc giấy chứng nhận kết hôn

• Bản sao căn cước công dân hoặc hộ chiếu

• Bản sao giấy khai sinh của con chung (nếu có con)

• Tài liệu chứng minh tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân như: bản sao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sổ tiết kiệm, giấy đăng ký xe,…

Theo quy định tại Điều 55 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, hồ sơ để tiến hành thủ tục ly hôn đơn phương cần được chuẩn bị như trên.

Sự khác biệt chính giữa ly hôn đơn phương và thuận tình ly hôn nằm ở mẫu đơn sử dụng. Cụ thể:

• Trường hợp đơn phương: áp dụng mẫu đơn ly hôn đơn phương ban hành theo Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP.

• Trường hợp thuận tình: sử dụng mẫu đơn ly hôn thuận tình.

Quy trình và thủ tục xin ly hôn 

Thủ tục ly hôn được thực hiện theo đúng quy định tại Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, gồm 5 bước cơ bản từ khi nộp hồ sơ đến khi có phán quyết chính thức từ tòa án. Việc thực hiện đúng theo quy trình này nhằm đảm bảo tính pháp lý và giúp quá trình giải quyết ly hôn diễn ra suôn sẻ, đúng luật.

Bước 1: Gửi hồ sơ ly hôn đến cơ quan có thẩm quyền

Người khởi kiện cần nộp đơn xin ly hôn tại tòa án có thẩm quyền theo nơi cư trú, làm việc của bị đơn hoặc theo thỏa thuận của hai bên. Cụ thể:

• Trường hợp ly hôn thuận tình: Hồ sơ được nộp tại Tòa án nhân dân cấp quận/huyện nơi cả hai vợ chồng đang cư trú thường trú, hoặc tại nơi có đăng ký tạm trú có xác nhận của công an địa phương.

• Trường hợp ly hôn đơn phương: Theo quy định tại Điều 39 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, hồ sơ cần nộp tại Tòa án nơi bị đơn cư trú thường trú hoặc có đăng ký tạm trú gần nhất.

• Trường hợp vụ việc có yếu tố nước ngoài: Căn cứ theo điểm a khoản 1 Điều 37 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, hồ sơ phải được nộp tại Tòa án nhân dân cấp tỉnh.

Bước 2: Tòa án tiếp nhận hồ sơ và thông báo nộp án phí

Khi hồ sơ ly hôn đã được nộp, Tòa án sẽ ra thông báo chính thức về việc tiếp nhận vụ án và yêu cầu người nộp đơn thanh toán án phí theo quy định. Trong trường hợp ly hôn đơn phương, nguyên đơn tức người đứng đơn phải chịu trách nhiệm đóng toàn bộ án phí. Ngược lại, nếu là ly hôn thuận tình, cả hai bên sẽ chia đều khoản phí này. Thời gian xử lý và ra thông báo thụ lý thường kéo dài khoảng 15 ngày làm việc kể từ khi Tòa án nhận đủ hồ sơ hợp lệ và án phí đã được thanh toán.

Bước 3: Hòa giải bắt buộc tại Tòa án

Trong vòng 15 ngày làm việc tính từ thời điểm thụ lý vụ án, Tòa án sẽ triệu tập cả hai bên để tổ chức buổi hòa giải công khai. Tại đây, các bên đương sự sẽ trình bày lại toàn bộ diễn biến vụ việc theo sự hướng dẫn của thư ký Tòa. Thẩm phán được phân công giải quyết sẽ thực hiện việc phân tích, làm rõ các quy định pháp luật có liên quan đến thủ tục ly hôn, đồng thời đưa ra khuyến nghị để các bên cân nhắc kỹ lưỡng việc có nên tiếp tục ly hôn hay không.

Nếu kết quả hòa giải cho thấy hai bên đạt được thỏa thuận và quyết định hàn gắn, người nộp đơn có thể rút lại đơn ly hôn, khi đó Tòa án sẽ ra quyết định đình chỉ vụ việc. Ngược lại, nếu hòa giải không đạt kết quả, Tòa án sẽ lập biên bản hòa giải không thành và chuyển sang bước tiếp theo của quá trình giải quyết vụ án.

Bước 4: Tiến hành mở phiên tòa xét xử

Trong vòng 07 ngày kể từ thời điểm buổi hòa giải không đạt được kết quả, nếu một trong hai bên vẫn giữ nguyên yêu cầu ly hôn và không có sự thay đổi nào, Tòa án nhân dân sẽ ban hành quyết định mở phiên tòa để xem xét và giải quyết yêu cầu ly hôn.

Trường hợp ly hôn thuận tình, sau khi kết thúc buổi hòa giải không thành, tòa án sẽ đưa ra quyết định công nhận sự thuận tình ly hôn của các bên trong thời hạn 07 ngày. Đối với ly hôn đơn phương, tòa sẽ tiếp nhận hồ sơ, tiến hành giải quyết vụ việc theo đúng trình tự tố tụng dân sự và đưa ra Bản án hoặc quyết định giải quyết tranh chấp ly hôn.

Thời gian xử lý và xét xử yêu cầu ly hôn thường dao động từ 04 đến 06 tháng kể từ ngày vụ án được thụ lý, tùy vào mức độ phức tạp của từng trường hợp cụ thể.

Bước 5: Quyền kháng cáo (nếu có)

Trong trường hợp một trong hai bên không chấp nhận bản án sơ thẩm, họ có quyền nộp đơn kháng cáo lên Tòa án cấp trên trong thời hạn 15 ngày, căn cứ theo quy định tại Điều 308 của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015.

Trường hợp đặc biệt: Đối với tình huống mà bị đơn hiện đang cư trú tại nước ngoài nhưng không rõ địa chỉ, không có thông tin liên lạc hoặc cố tình không cung cấp nơi ở, khiến nguyên đơn tại Việt Nam không thể xác minh được, thì Tòa án sẽ xử lý như sau:

Nếu bị đơn không để lại địa chỉ và không có bất kỳ tin tức nào, Tòa án sẽ ban hành quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án theo quy định pháp luật do không thể xác định nơi cư trú của bị đơn. Đồng thời, nguyên đơn sẽ được hướng dẫn về quyền khởi kiện để yêu cầu Tòa án nơi mình thường trú tuyên bố bị đơn mất tích hoặc đã chết, theo các quy định hiện hành về tuyên bố mất tích và tuyên bố chết.

Trong trường hợp qua người thân của bị đơn có thể xác định rằng họ vẫn giữ liên lạc với gia đình tại Việt Nam nhưng người thân không cung cấp thông tin về địa chỉ hoặc không hỗ trợ Tòa án trong việc thông báo cho bị đơn gửi lời khai, thì hành vi này được xem là cố ý che giấu địa chỉ, không hợp tác cung cấp tài liệu cần thiết. Nếu Tòa án đã ra yêu cầu lần hai mà thân nhân vẫn không thực hiện nghĩa vụ cung cấp thông tin hoặc thông báo cho bị đơn, thì vụ án sẽ được đưa ra xét xử vắng mặt bị đơn theo trình tự tố tụng thông thường.

Một số điều cần lưu ý khi làm thủ tục ly hôn

Mặc dù quy trình thực hiện thủ tục ly hôn nhìn chung đã được quy định cụ thể, nhưng vẫn tồn tại một số điểm mà các bên liên quan nên chú ý để tránh gặp phải những rắc rối hoặc trì hoãn trong suốt quá trình giải quyết.

• Xác định đúng loại ly hôn: Các bên cần phân biệt rõ liệu họ đang lựa chọn ly hôn thuận tình hay đơn phương. Trong trường hợp ly hôn thuận tình, cả hai vợ chồng cần thống nhất với nhau về việc phân chia tài sản, quyền nuôi dưỡng con cái và các vấn đề phát sinh khác. Đối với ly hôn đơn phương, người đề nghị ly hôn phải thu thập và nộp đầy đủ bằng chứng chứng minh lý do yêu cầu ly hôn là hợp lý.
• Giải quyết mâu thuẫn về tài sản và con cái: Nếu hai bên chưa đạt được sự đồng thuận về phân chia tài sản hoặc quyền nuôi con, cần chuẩn bị kỹ các loại giấy tờ, tài liệu và chứng cứ để chứng minh quyền lợi hợp pháp của mình. Việc này sẽ giúp Tòa án có cơ sở đưa ra phán quyết công bằng.
• Thời gian xử lý và chi phí liên quan: Quá trình làm thủ tục ly hôn có thể kéo dài, đặc biệt là trong các vụ việc có tranh chấp hoặc ly hôn đơn phương. Điều này cũng có thể phát sinh thêm chi phí. Vì vậy, các bên nên chuẩn bị kỹ lưỡng cả về mặt tài chính và tinh thần.

Việc thực hiện thủ tục ly hôn đòi hỏi sự chuẩn bị đầy đủ về mặt hồ sơ và tuân thủ chặt chẽ quy trình pháp lý để đảm bảo quyền lợi chính đáng cho mỗi bên.

Như vậy, bài viết đã cung cấp đến bạn những thông tin quan trọng và tổng quan về thủ tục ly hôn theo quy định hiện hành. Nếu trong quá trình thực hiện hoặc tìm hiểu thủ tục bạn gặp khó khăn, cần được luật sư tư vấn cụ thể hơn, vui lòng liên hệ với Việt Long VID qua các thông tin sau để được hỗ trợ tư vấn kịp thời!

• Địa chỉ: Số 385/2A Nguyễn Chí Thanh, tổ 67, khu 7, Phường Tương Bình Hiệp, Thành phố Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương
• Hotline: 0911882040
• Email: vietlongvid@gmail.com