Sự Khác Nhau Giữa Hộ Kinh Doanh Và Doanh nghiệp

Dưới góc nhìn pháp lý, các chủ thể kinh doanh có thể lựa chọn nhiều hình thức hoạt động khác nhau để phù hợp với mục tiêu và quy mô kinh doanh của mình. Trong số đó, hộ kinh doanh và doanh nghiệp là hai mô hình phổ biến nhưng lại có những điểm khác biệt đáng chú ý. Vậy làm thế nào để phân biệt rõ ràng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp? Hãy cùng Việt Long VID khám phá những điểm khác biệt quan trọng trong bài viết sau đây nhé!

Về khái niệm hộ kinh doanh và doanh nghiệp

Hộ kinh doanh là gì?

Trong nền kinh tế hiện nay, bên cạnh các doanh nghiệp hoạt động với quy mô và cơ cấu tổ chức đa dạng, còn tồn tại mô hình hộ kinh doanh cá thể. Hộ kinh doanh là một hình thức kinh doanh phổ biến ở nhiều địa phương. Mặc dù cùng tham gia vào hoạt động thương mại, hộ kinh doanh và doanh nghiệp có những đặc điểm pháp lý và quản lý khác nhau rõ rệt.

Hộ kinh doanh thường được hiểu là một hình thức kinh doanh do một cá nhân hoặc hộ gia đình làm chủ, với quy mô nhỏ, trách nhiệm pháp lý chịu hoàn toàn bởi chủ hộ. Loại hình kinh doanh này không được xem là doanh nghiệp theo quy định của pháp luật. Việc phân biệt rõ ràng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp là rất quan trọng để lựa chọn hình thức kinh doanh phù hợp, đảm bảo tuân thủ pháp luật và phát triển bền vững.

Doanh nghiệp là gì?

Doanh nghiệp là một tổ chức kinh tế được thành lập bởi hai hoặc nhiều cá nhân hoặc tổ chức pháp nhân, thông qua một sự kiện pháp lý nhằm hợp tác sử dụng tài sản và nguồn lực để cùng thực hiện các mục tiêu kinh doanh chung. Theo quy định hiện hành, doanh nghiệp có thể được phân thành các loại hình như Công ty TNHH, Công ty Hợp danh và Công ty Cổ phần.

Một số đặc điểm cơ bản của doanh nghiệp bao gồm:

Phải có đại diện hợp pháp thực hiện thủ tục đăng ký tại cơ quan nhà nước để được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh
Được pháp luật công nhận và bảo vệ, đồng thời phải tuân thủ các quy định pháp lý liên quan.
Mục tiêu chính của doanh nghiệp là tham gia vào các hoạt động mua bán, sản xuất, cung ứng dịch vụ nhằm tạo ra lợi nhuận.
Doanh nghiệp có cơ cấu tổ chức rõ ràng, gồm ban lãnh đạo, nhân sự, trụ sở và tài sản riêng biệt, đồng thời sở hữu tư cách pháp nhân.
Trách nhiệm tài chính của chủ sở hữu doanh nghiệp thường giới hạn trong phạm vi vốn góp. Riêng đối với công ty cổ phần, các phần vốn góp có thể được chuyển nhượng linh hoạt.

Phân biệt hộ kinh doanh và doanh nghiệp chi tiết

Tiêu chí	Hộ kinh doanh	Doanh nghiệp
Thủ tục	Đơn giản	Phức tạp
Cách đặt tên	Không được đặt tên trùng hoặc gây nhầm lẫn với hộ kinh doanh khác đã đăng ký trên phạm vi toàn quận/huyện	Không được đặt tên trùng hoặc gây nhầm lẫn với tên công ty, doanh nghiệp khác đã đăng ký trên phạm vi toàn quốc
Quy mô	– Nhỏ, không được mở văn phòng đại diện và chi nhánh – Ngoài trụ sở chính vẫn có thể hoạt động tại nhiều địa điểm khác nhưng phải thông báo với cơ quan thuế	– Lớn, được phép mở địa điểm kinh doanh, văn phòng đại diện, chi nhánh. – Phạm vi hoạt động có thể phát triển mở rộng ra nước ngoài
Ngành nghề kinh doanh	Giới hạn về số lượng ngành, nghề đăng ký kinh doanh	Không giới hạn về số lượng ngành, nghề đăng ký kinh doanh
Xuất hoá đơn VAT	Không được xuất hóa đơn VAT và không được khấu trừ thuế giá trị gia tăng	Được xuất hóa đơn VAT và khấu trừ thuế giá trị gia tăng
Nghĩa vụ thuế	Có ba loại thuế phải đóng: Thuế thu nhập cá nhân. Thuế giá trị gia tăng. Thuế môn bài.	Có bốn loại thuế phải đóng: Thuế thu nhập cá nhân. Thuế thu nhập doanh nghiệp. Thuế giá trị gia tăng. Lệ phí môn bài ( thuế môn bài )
Khả năng huy động vốn	Chủ yếu dựa vào nguồn vốn tự có của chủ hộ kinh doanh	Linh hoạt và dễ dàng hơn thông qua các hình thức như tiếp nhận vốn của thành viên mới, phát hành trái phiếu, cổ phiếu…
Phạm vi hoạt động	Được phép hoạt động kinh doanh tại nhiều địa điểm khác nhau ngoài trụ sở chính, tuy nhiên phải thông báo với cơ quan quản lý thuế, cơ quan quản lý thị trường.	Có thể phát triển mở rộng phạm vi hoạt động, thậm chí ra nước ngoài
Đại diện pháp luật	Chỉ có một người là chủ hộ kinh doanh	Chỉ có một người là chủ hộ kinh doanh
Địa chỉ trụ sở chính	Một địa chỉ chỉ được đăng ký làm trụ sở chính của duy nhất một hộ kinh doanh cá thể	Một địa chỉ có thể được đăng ký làm trụ sở chính cho nhiều doanh nghiệp, công ty khác nhau
Trách nhiệm pháp lý	Chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của hộ kinh doanh	Chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi vốn điều lệ (ngoại trừ DNTN phải chịu trách nhiệm vô hạn)
Chế độ kế toán	– Thuế khoán cố định được quy định bởi cơ quan thuế. – Thủ tục thuế vô cùng đơn giản nên không cần bộ phận kế toán. – Không cần làm báo cáo thuế.	– Phương pháp thuế khấu trừ. – Thủ tục thuế khá phức tạp nên cần có bộ phận kế toán. – Phải nộp báo cáo thuế theo quy định hàng quý, hàng năm.
Con dấu	Không có	Có
Tư cách pháp nhân	Không có	Có ( trừ DNTN )
Số lượng được phép đăng ký	1 người chỉ được đăng ký thành lập một HKD cá thể	1 người được đăng ký thành lập nhiều công ty
Thủ tục giải thể	Đơn giản, nhanh chóng	Phức tạp và kéo dài

Nên thành lập hộ kinh doanh hay thành lập doanh nghiệp?

Đối với hộ kinh doanh

Ưu điểm

So với doanh nghiệp, việc thành lập hộ kinh doanh thường đơn giản hơn, tiết kiệm thời gian và chi phí giấy tờ hành chính.
Do quy mô nhỏ, thường là do các thành viên trong gia đình quản lý nên việc điều hành dễ dàng và linh hoạt hơn.
Không bị giới hạn về vốn điều lệ, có thể bắt đầu với số vốn ít hoặc nhiều tùy theo khả năng, giúp nhanh chóng thu hồi vốn và phát triển kinh doanh thuận lợi.
Về mặt thuế, thường áp dụng thuế khoán cố định theo quy định của cơ quan thuế, đồng thời mức phí môn bài được xác định dựa trên doanh thu hàng năm, giúp giảm bớt các khoản chi phí phát sinh không cần thiết.

Nhược điểm

Không có tư cách pháp nhân và không sử dụng được con dấu pháp lý.
Chủ hộ phải chịu trách nhiệm vô hạn bằng toàn bộ tài sản cá nhân, đồng thời pháp luật chỉ cho phép mỗi cá nhân đăng ký một hộ kinh doanh duy nhất.
Nếu muốn chuyển sang loại hình khác như công ty hoặc tham gia góp vốn, buộc phải chấm dứt hoạt động của hộ kinh doanh trước.
Không được phép mở thêm chi nhánh hay địa điểm kinh doanh phụ, khiến khả năng mở rộng bị hạn chế.
Với quy mô nhỏ và nhân lực không vượt quá 10 người, hộ kinh doanh thường gặp khó khăn trong việc xây dựng lòng tin với đối tác mới và tiếp cận nguồn vốn từ bên ngoài.
Không được xuất hóa đơn VAT và không có quyền khấu trừ thuế giá trị gia tăng, ảnh hưởng đến cơ hội hợp tác với các khách hàng doanh nghiệp.

> Xem thêm: Tất Tần Tật Về Thủ Tục Chuyển Hộ Kinh Doanh Lên Công Ty

Đối với doanh nghiệp

Ưu điểm

Doanh nghiệp (trừ DNTN) có tư cách pháp nhân rõ ràng, sở hữu con dấu pháp nhân và có quyền xuất hóa đơn VAT (hóa đơn đỏ).
Không giới hạn về số lượng nhân sự cũng như lĩnh vực hoạt động kinh doanh, phù hợp với những mô hình phát triển quy mô lớn.
Các chủ sở hữu trong doanh nghiệp chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn góp, không phải chịu trách nhiệm tài sản cá nhân (trừ DNTN).
Có lợi thế huy động vốn thông qua phát hành cổ phần, trái phiếu và dễ dàng tiếp cận các khoản vay từ ngân hàng hơn so với hộ kinh doanh.
Được phép mở rộng hoạt động kinh doanh thông qua việc thành lập chi nhánh hoặc văn phòng đại diện tại các địa điểm khác nhau.
Được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ ưu đãi về vốn vay so với các mô hình khác.
Với cơ cấu quản lý đa dạng, doanh nghiệp có thể có nhiều người đại diện pháp luật, mỗi người chịu trách nhiệm chuyên môn theo lĩnh vực được phân công.

Nhược điểm

Mặc dù có tư cách pháp nhân và hoạt động bài bản hơn, nhưng quy trình thành lập lại đòi hỏi nhiều thủ tục hành chính phức tạp hơn so với hộ kinh doanh.
Doanh nghiệp phải đăng ký tại Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư.
Do có cơ cấu tổ chức rõ ràng và quy mô thường lớn hơn, việc quản trị và kiểm soát hoạt động cũng trở nên rườm rà hơn.
Nghĩa vụ thuế đối với doanh nghiệp cũng đa dạng và phức tạp hơn.
Khi muốn ngừng hoạt động, quá trình giải thể doanh nghiệp cũng yêu cầu nhiều bước hơn, thời gian xử lý thường kéo dài so với hộ kinh doanh.

Tùy vào định hướng phát triển, khả năng tài chính và quy mô mong muốn, cá nhân hoặc nhóm cá nhân có thể cân nhắc giữa hai hình thức hộ kinh doanh và doanh nghiệp. Chẳng hạn, nếu bạn chỉ cần một mô hình đơn giản, vốn đầu tư không lớn và dễ dàng quản lý, thì việc đăng ký hộ kinh doanh cá thể sẽ phù hợp hơn. Ngược lại, nếu mục tiêu là mở rộng sản xuất kinh doanh, xây dựng bộ máy tổ chức chuyên nghiệp và tăng tính pháp lý trong hoạt động, thì lựa chọn thành lập doanh nghiệp hoặc công ty sẽ là hướng đi đúng đắn.

> Có thể bạn quan tâm: Dịch Vụ Thành Lập Doanh Nghiệp, Công Ty Bình Dương Trọn Gói Giá Rẻ

Tổng kết

Việc lựa chọn giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp phụ thuộc rất nhiều vào quy mô, định hướng phát triển và khả năng quản lý của từng cá nhân. Mỗi mô hình đều có những đặc điểm riêng phù hợp với từng mục tiêu kinh doanh cụ thể. Nếu bạn vẫn còn băn khoăn chưa biết nên bắt đầu từ đâu, đừng ngần ngại liên hệ với đội ngũ chuyên viên tại Việt Long VID để được tư vấn rõ ràng và đưa ra quyết định tối ưu nhất cho hành trình khởi nghiệp của mình!